Hoe dek je je in tegen de risico’s die bij een zelfstandigenstatuut horen?
Ondernemen houdt altijd een zeker risico in. Als je in loondienst werkt, zorgt je werkgever op veel vlakken voor jou. Eenmaal je zelf de verantwoordelijkheid neemt, komen daar onvermijdelijk risico’s bij kijken. De meeste risico’s zijn echter goed beheersbaar, mits goede afspraken en de juiste verzekeringen.
Bij de oprichting van een managementvennootschap hebben de meeste mensen gelijkaardige vragen. ‘Wat als ik ziek wordt?’, ‘hoe zit het met vakantie?’, ‘wat met mijn pensioen?’ en ‘wat bij stopzetting van samenwerking met mijn opdrachtgever?’
Wanneer je ziek bent
Er is een verschil tussen een griepje en een langdurige ziekte of ongeval.
Korte periodes van ziekte zijn meestal overbrugbaar door de buffer die je op je zakelijke rekening opbouwt. Tenzij je dat anders overeenkomt, factureer je je ziektedagen niet aan je werkgever, maar het loon dat je jezelf uitbetaalt, blijft hetzelfde. Via de mutualiteit heb je als arbeidsongeschikte zelfstandige recht op een uitkering van zodra je langer dan zeven dagen ziek bent. De dagvergoeding ligt tussen de 78 euro en 47 euro, afhankelijk van je gezinssituatie.
Om je te beschermen mocht je langdurig ziek zijn, is het contract met je opdrachtgever belangrijk. Je kan eventueel een bijkomende verzekering nemen.
Begin alvast hiermee:
bij de contractbesprekingen met je opdrachtgever kan je onderhandelen dat de eerste maand van een langdurige ziekte doorbetaald wordt.
Daarnaast zijn er verschillende soorten bijkomende verzekeringen die je kunt afsluiten voor je vennootschap.
Zo kan je je verzekeren om financiële bescherming te hebben bij langdurige arbeidsongeschiktheid: een verzekering Gewaarborgd Inkomen zorgt ervoor dat je een deel van je inkomen blijft ontvangen als je door een ongeval of ziekte niet meer kunt werken. Het loon dat je managementvennootschap je uitbetaalt, is zo al verzekerd. Als je ervoor kiest om alleen het deel van je inkomen te verzekeren dat je nodig hebt om je algemene kosten te dekken, verlaag je de premie en blijf je toch goed beschermd.
Daarnaast kan je een verzekering afsluiten die ervoor zorgt dat een deel van je omzet gedekt is als een sleutelfiguur binnen je onderneming wegvalt. Zo'n Bedrijfsleidersverzekering is een belangrijke aanvullende verzekering, omdat het naast je loon ook bepaalde vaste kosten van je vennootschap dekt. Denk hierbij aan kosten zoals de maandelijkse aflossing van je wagen of je internet- en telefoonkosten. Ook bij langdurige arbeidsongeschiktheid zorgt deze verzekering ervoor dat je vennootschap deze uitgaven blijft dekken.
Extra tip: de hospitalisatieverzekering
Een hospitalisatieverzekering is een aanvullende verzekering die helpt om de kosten van een ziekenhuisopname te dekken. Hoewel de basisverzekering in België (via het ziekenfonds) een deel van de kosten vergoedt, blijven er vaak extra kosten over, zoals kamersupplementen (voor een eenpersoonskamer), honoraria van specialisten, medicatie in het ziekenhuis en andere bijkomende kosten.
Met een hospitalisatieverzekering worden deze extra kosten (gedeeltelijk of volledig) terugbetaald, afhankelijk van de polis. Het biedt financiële zekerheid bij onverwachte ziekenhuisopnames, operaties of langdurige behandelingen.
In sommige gevallen kan je met het hele gezin op de hospitalisatieverzekering van een partner die in loondienst werkt. Ook als dit niet het geval is, loont het de moeite om bij je ziekenfonds of gespecialiseerde verzekeraar een hospitalisatieverzekering af te sluiten. Afhankelijk van de dekking en je leeftijd, kost zo’n verzekering tussen de 400 en 800 euro per jaar.
Wanneer je op verlof wilt
Bij de berekening van je dagtarief als zelfstandige, gaan we uit van 220 werkdagen per jaar. In België zijn er 260 werkdagen per jaar, of 270 als je de wettelijke feestdagen bijrekent. Met de berekeningen van die van de boekhouding kan je 50 dagen verlof nemen, dat zijn dagen die je niet aan je klant doorrekent. Ter info: de gemiddelde Belg neemt 28 verlofdagen (en 10 feestdagen) op. Het staat je natuurlijk vrij om minder of meer vakantie te nemen. Goede afspraken met je opdrachtgever zijn daarbij van groot belang.
Wanneer je op pensioen wilt
Als je al een tijdje in loondienst hebt gewerkt, heb je daar al wat pensioen mee opgebouwd. Check zeker eens je online pensioendossier op https://www.mypension.be
Eenmaal de stap naar een zelfstandigenstatuut gezet, heerst vaak de overtuiging dat een zelfstandigenpensioen zo goed als niets bedraagt. Er is een verschil met wat je als loontrekkende zal krijgen, maar ook als zelfstandige bouw je door het betalen van je sociale bijdragen pensioen op.
Je krijgt dus als zelfstandige ook automatisch een pensioen. Om je pensioen als zelfstandige op hetzelfde niveau te krijgen als wanneer je in loondienst bent, moet je het zelf organiseren. Dit kan door voldoende te sparen maar ook, en dat is een vaak gekozen optie, door je hiervoor te verzekeren.Om extra pensioen op te bouwen zijn er verschillende mogelijkheden
-VAPZ: Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen: een pensioenformule waarbij je tot 8,17% van je loon kan storten. Er is ook een sociale VAPZ-formule waarbij je ook verzekerd bent tegen arbeidsongeschiktheid en invaliditeit, en waar je tot 9,40% van je beroepsinkomen kan storten.
-IPT: Individuele Pensioen Toezegging: een levensverzekering waarmee je als zelfstandig bedrijfsleider via je vennootschap een aanvullend pensioen kan opbouwen.
-zelf beleggen: steeds meer mensen kiezen ervoor om zelf voor hun pensioen te zorgen door bijvoorbeeld maandelijks een bedrag in trackers te investeren.
“Eenmaal de stap naar een zelfstandigenstatuut gezet, heerst vaak de overtuiging dat een zelfstandigenpensioen zo goed als niets bedraagt. Da’s een mythe. ”
Wanneer je “ontslagen” wordt
Als zelfstandige kan je op minder wettelijke bescherming rond ontslag rekenen dan als werknemer. Opzegtermijn en werkloosheidsuitkering vormen daarbij twee belangrijke begrippen.
Opzegtermijn
Net als werknemers kan je als zelfstandige in je dienstverleningsovereenkomst een opzegtermijn laten opnemen. In dit opzicht is er geen principieel verschil tussen zelfstandigen en loontrekkenden. Een goed opgestelde overeenkomst biedt dezelfde bescherming: je krijgt tijdig te horen wanneer een opdracht stopt, zodat je op zoek kunt gaan naar nieuwe werkzaamheden
Werkloosheidsuitkering
Hier is het verschil fundamenteel. Anders dan werknemers hebben zelfstandigen geen recht op een werkloosheidsuitkering. Dit vraagt om een proactieve financiële aanpak: factureer voldoende om reserves op te bouwen zodat je, als het moet, enkele maanden "between jobs" kan overbruggen.
“Factureer voldoende om reserves op te bouwen zodat je, als het moet, enkele maanden ‘between jobs’ kan overbruggen.”
Wat als jouw klant niet betaalt?
In loondienst krijg je, op een paar uitzonderingen na, netjes je loon op het einde van de maand. Of je nu ziek bent geweest, wat minder productief was, of gewoon even niet goed in je vel zat: het geld staat er. Als zelfstandige werkt dat helaas een beetje anders. Je bent volledig afhankelijk van je klanten om die facturen betaald te krijgen, en als ze dat niet doen, zit je daar schoon met je kosten.
Klanten die niet betalen, dat kan iedereen overkomen, van eenmanszaken tot grote vennootschappen. Vaak hebben ze jouw factuur gewoon over het hoofd gezien. En is er absoluut geen kwade wil. Soms hebben ze zelf cashflowproblemen. En heel soms, maar dat zal bij jou wel niet het geval zijn ;-) zijn ze niet tevreden, en gaan ze niet akkoord met jouw factuur.
Wat kan je doen als een klant niet betaalt?
Herinner jouw klant, eerst vriendelijk, dan kordaat.
Begin met een vriendelijke herinnering. Een mailtje zoals: "Hé, die factuur van vorige maand... Kunnen we dat afronden? 😊" Maar wees daarna niet bang om strenger te worden. Bij de derde herinnering mag de smiley gerust wegblijven ;-)Zet een deadline.
Geen enkele klant heeft baat bij vage afspraken. Geen betalingen zonder deadlines. Zeg iets als: "Betaling graag tegen vrijdag, anders zien we ons genoodzaakt herinneringskosten aan te rekenen." Het woord 'herinneringskosten' heeft een bijna magisch effect.Een telefoontje werkt vaak sneller.
Soms helpt een telefoontje meer dan de tiende mail. Bel je klant even op, vraag wat er aan de hand is en zoek samen naar een oplossing. Vaak krijg je zo sneller duidelijkheid.Voeg herinneringskosten en interesten toe.
Als vriendelijke herinneringen niet werken, mag je gerust iets strenger worden. Voeg herinneringskosten of interesten toe aan de factuur. Dit is niet alleen een goede motivatie voor klanten om sneller te betalen, het dekt ook een deel van je administratieve tijd.Laat het over aan een professional.
Als het echt stroef loopt, kan je een incassobureau inschakelen. Dit is wel een laatste redmiddel, want de relatie met je klant loopt hierdoor vaak een deuk op.
Hoe voorkom je dit?
Werk met een duidelijk contract.
Zet in je contract duidelijke afspraken rond betalingstermijnen, herinneringskosten en eventuele interesten. Zo heb je iets om op terug te vallen als er problemen ontstaan.Vraag een voorschot.
Door een deel van de betaling op voorhand te vragen, verminder je het risico op wanbetaling. Het geeft jou ook de zekerheid dat de klant serieus is.Factureer snel.
Hoe sneller jij factureert, hoe sneller je klant zal betalen. Wacht dus niet te lang om je facturen uit te sturen. Dit is natuurlijk wel afhankelijk van jouw contract.Screen je klanten.
Bij twijfel over een nieuwe klant kan je altijd een kredietcheck laten uitvoeren. Zo weet je meteen of ze financieel gezond zijn of eerder geneigd om hun facturen te laten liggen.Werk slim met tools.
Automatiseer je facturen en herinneringen. Zo hoef jij niet elke keer zelf achter die betalingen aan te gaan. Dat bespaart jou tijd én zorgt ervoor dat je klanten niets vergeten.
“Begin met een vriendelijke herinnering. Een mailtje zoals: “Hé, die factuur van vorige maand... Kunnen we dat afronden? 😊” Maar wees daarna niet bang om strenger te worden. Bij de derde herinnering mag de smiley gerust wegblijven ;-)”
Wat met aansprakelijkheid?
Toen je nog in loondienst werkte, was dat een zorg minder. Een foutje maken op de werkvloer? Geen probleem, je baas had een verzekering of regelde het wel. Maar als zelfstandige is dat net iets anders. Je bent zelf de kapitein van je schip, en als je ergens tegenaan vaart – letterlijk of figuurlijk – dan betaal jij de schade. Of je vennootschap, als je dat slim hebt geregeld.
Dus ja, aansprakelijkheid is zo’n typisch risico waar je als zelfstandige ineens wél over moet nadenken. Want niemand wil slapeloze nachten door een slechte review, een boze klant of een juridische brief. Tijd om te ontdekken hoe je jezelf in de praktijk kunt beschermen.
Waarom is aansprakelijkheid belangrijk?
Laat ons eerlijk zijn: fouten gebeuren. Zelfs al ben je een krak in je vak, er komt altijd een dag dat iets niet loopt zoals gepland. Bijvoorbeeld:
Je geeft verkeerd advies, en dat kost je klant veel geld.
Je levert een project op dat niet helemaal naar verwachting is (of dat denkt je klant toch).
Je botst op een fysieke schadeclaim – denk aan een ladder die valt of koffie die over een dure laptop vliegt.
Of erger nog: je klant is "not amused" en besluit je voor de rechter te slepen.
In zulke gevallen sta je er als zelfstandige alleen voor. Zonder bescherming kunnen zulke claims serieus in je portemonnee bijten.
“Als zelfstandige ben je niet alleen je eigen baas, maar ook verantwoordelijk voor alles wat mis kan gaan. Een goed contract en de juiste verzekeringen kunnen je heel wat kopzorgen besparen.”
Wat kan je doen om jezelf te beschermen?
Gelukkig hoef je niet in een hoekje te zitten huilen bij het idee van een schadeclaim. Er zijn heel wat manieren om jezelf in te dekken.
Sluit een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af.
Dit is dé verzekering die je nodig hebt als je advies geeft, projecten oplevert of diensten verleent. Als een klant vindt dat jouw werk schade heeft veroorzaakt, komt deze verzekering tussen. Denk bijvoorbeeld aan een architect die een fout plan tekent, een boekhouder die een foute aangifte doet (obviously niet bij die van de boekhouding), of een IT-consultant die zorgt voor een systeemcrash.
Extra tip: Kies voor een verzekering op maat van jouw sector. Zo betaal je niet te veel voor zaken die je niet nodig hebt.Dek je in met een BA-verzekering.
Een klassieke BA-verzekering (burgerlijke aansprakelijkheid) dekt schade die jij of je werknemers (of zelfs je materiaal) veroorzaken aan derden. Stel: je stoot per ongeluk een dure vaas om bij een klant of je bestelwagen rijdt tegen een garagepoort. Geen stress – daar heb je een BA-verzekering voorZet alles zwart op wit.
Een goed contract is goud waard. Zet erin wat je wel én niet zal doen, wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe aansprakelijkheid geregeld wordt. Probeer duidelijk te maken dat jouw aansprakelijkheid beperkt is tot een bepaald bedrag, bijvoorbeeld de waarde van de factuur. Dat is een elegante manier om te zeggen: "Ik kan geen villa verliezen door één foutje."
Waarom dit zo belangrijk is?
Aansprakelijkheid is geen detail. Het kan het verschil maken tussen "oeps, foutje" en "oeps, failliet." Je mag nog zo goed zijn in je job, je hebt geen controle over hoe klanten reageren. Zelfs de meest tevreden klant kan op een slechte dag ineens eisen stellen waarvan je hoofd gaat duizelen. En geloof ons: dat wil je niet meemaken zonder bescherming.
““Aansprakelijkheid is geen detail. Het kan het verschil maken tussen “oeps, foutje” en “oeps, failliet.” ”
Conclusie
Zelfstandig zijn biedt vrijheid en kansen, maar het brengt ook risico’s met zich mee waar je in loondienst zelden over hoeft na te denken. Hoe dek je jezelf in tegen ziekte, schommelende inkomsten, pensioenonzekerheid en het risico op ontslag? De antwoorden liggen in een combinatie van slimme afspraken, de juiste verzekeringen en een proactieve financiële planning.
Ondernemen draait niet alleen om kansen grijpen, maar ook om slim risico’s afdekken. De truc is om voorbereid te zijn, zodat je niet alleen als baas, maar ook als vangnet van jezelf kunt vertrouwen. En wees gerust: die van de boekhouding helpen je graag om dit allemaal net dat tikkeltje eenvoudiger te maken. Heb je nog vragen? Stuur maar door! We maken er graag een volgende blog van. (Serieus, we vinden dat echt leuk.)
