Waarom je sociale bijdragen betaalt (en wat je ervoor terugkrijgt)
Sociale bijdragen: wat, waarom en hoe(veel)?
Vanaf het moment dat je ‘ja’ zegt tegen dat ondernemerschap, vliegen de termen je om de oren. Sociale bijdragen, sociale lasten, RSZ-bijdragen, … Bon, we wéten ondertussen dat we sociale wezens zijn, maar wat betekent dat voor je portemonnee? En moet je dat zelf regelen? Of wordt dat op mysterieuze wijze door de belastinggoden voor jou gefikst?
Spoiler alert: als ondernemer moet je ’t vooral zelf doen. Gelukkig doen we bij die van de boekhouding niets liever dan alles voor je uitpluizen. Zo weet jij voor eens en voor altijd hoeveel sociale bijdragen je nu écht moet betalen, waarom je dat doet en hoe je dat het slimst aanpakt – privé of via je vennootschap.
Time to get social (yep, ook als jij het liefst zo ver mogelijk weg blijft van al dat sociaal gedoe - we see you, introverts 👋).
TL;DR:
✔ Sociale bijdragen betaal je om sociale rechten op te bouwen, zodat je beschermd bent als je ziek bent, zwanger bent, voor je baby zorgt of met pensioen gaat.
✔ Als zelfstandige in hoofdberoep betaal je altijd sociale bijdragen, of je jezelf nu een loon uitkeert of niet. Ons advies: keer jezelf wél een loon uit, anders mis je net voordelen.
✔ Tot er duidelijkheid is over het regeerakkoord, betaal je die sociale bijdragen best privé in plaats van via je vennootschap.
First things first, wat zijn sociale bijdragen?
Voor we erin vliegen: sociale bijdragen zijn bedragen die je betaalt om sociale rechten op te bouwen. Denk: bescherming als je plots in ’t ziekenhuis belandt, zwanger bent, voor je baby zorgt of - in een verre toekomst - met een cocktail op het strand van je pensioen geniet (jup, we kunnen het ons al levendig inbeelden).
Wie die bijdragen dan betaalt? Zowel werkgevers als werknemers. Bij werknemers heet dat RSZ-bijdragen en die worden automatisch ingehouden op je loonbrief. Zelfstandigen moeten hun bijdragen elk kwartaal zelf betalen via hun sociaal verzekeringsfonds.
Da’s meteen waarom het sociaal heet: je draagt bij aan een systeem dat niet alleen jou, maar ook anderen opvangt als het nodig is.
Situatie 1: je bent werknemer
Wat kost jij écht aan je werkgever?
Ah, loondienst. Het heeft zo z’n voordelen. Elke maand krijg je netjes hetzelfde bedrag op je rekening, en met wat geluk komt daar af en toe nog een extraatje bij (vakantiegeld, jouw eindejaarspremie, een bonus… zalig, toch?). Insert melancholisch muziekje.
Maar voor je die opslag vraagt: weet dat jouw nettoloon lang niet het enige is wat je werkgever voor je neertelt. Geloof ons, dat bedrag ligt een pak hoger.
De totale loonkost (wat je werkgever dus écht betaalt) bestaat uit:
jouw brutoloon (dat wat op je loonbrief staat)
patronale lasten (a.k.a. sociale werkgeversbijdragen of RSZ)
andere kosten (woon-werkverkeer, hospitalisatieverzekering, premies, …)
Wil je weten hoeveel je jouw werkgever écht kost, maar durf je ’t niet te vragen? Snappen we. Met deze vuistregel bereken je het snel zelf:
Maandelijks brutoloon x 20 = jaarlijkse loonkost voor je werkgever
Verdien je dus €5.200 bruto per maand? Dan betaalt je werkgever op jaarbasis ongeveer €104.000. Jawel, da’s een serieus bedrag, slik.
Wat hou je over op je rekening?
Benieuwd wat daarvan overblijft, check dan even je loonbrief. Je vertrekt altijd van je brutoloon (waarop je werkgever dus al een deeltje betaalde). Daar gaat vervolgens nog wat vanaf voor het op je rekening verschijnt. Concreet:
Brutoloon
- sociale werknemersbijdragen
- bedrijfsvoorheffing (of belastingen)
= nettoloon
Wat er dan nog overblijft, da’s het bedrag waarmee jij je rekeningen betaalt, boodschappen doet en, als ’t meezit, die zalige reis boekt waar je al maanden van droomt. (Riep daar iemand vakantieeee?)
Kriebelt het om zelfstandig te worden?
Maar heb je geen idee wat je moet factureren om ongeveer evenveel over te houden? We got you! We maakten een handige Excel waarin je dat in 1-2-3 berekent (én ziet of het realistisch is). Handiiiig!
Download onze gratis Excel-tool
Situatie 2: je bent zelfstandige
Hoe bouw je sociale rechten op?
Als zelfstandige hoef je ‘t, net zoals de meeste dingen, zélf te doen. Hoe je dat doet? Simpel: je sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds en betaalt elk kwartaal sociale bijdragen. Dat fonds stort je bijdrage door naar de overheid, en zo bouw jij sociale bescherming op. Geef toe, je hebt al moeilijkere dingen gedaan, hé?
Het goeie nieuws: in ruil voor je bijdrage krijg je rechten die (met wat verbeelding) vergelijkbaar zijn met die van een werknemer. Een overzichtje:
✅ Terugbetaling van medische kosten via je ziekenfonds
✅ Een wettelijk pensioen (dat je best aanvult met een VAPZ of IPT)
✅ Moederschapsverlof met uitkering, kraamgeld en dienstencheques
✅ Vaderschapsverlof: 20 dagen, met uitkering
✅ Kindergeld
✅ Adoptiepremie en adoptieverlof
✅ Verlof bij pleegzorg, rouw of mantelzorg
✅ Overbruggingsrecht bij tijdelijke stopzetting
Kortom, je moet het dan misschien zélf regelen, maar je krijgt er ook wat voor terug.
Hoeveel sociale bijdragen moet je betalen?
Goeie vraag, want dat bedrag is natuurlijk niet zomaar uit de lucht gegrepen. Laten we er even vanuit gaan dat je zelfstandige in hoofdberoep bent. Dan betaal je 20,5% sociale bijdragen op je netto-belastbaar inkomen. In mensentaal: da’s je beroepsinkomen min je kosten. Daarbovenop betaal je ook beheerskosten aan je sociaal verzekeringsfonds voor de administratie en het doorstorten. Die liggen ergens tussen de 3,05% en 4,25%.
Omdat we ’t zonde vinden dat je meer zou betalen dan nodig (geef toe, ’t leven is al duur genoeg), werken we bij die van de boekhouding samen met Xerius. Zij hanteren het laagste tarief: 3,05%.
Een voorbeeld
Taylor (ongehuwd en geen kinderen ten laste) heeft een managementvennootschap. Ze keert zichzelf maandelijks €3.300 bruto uit. Haar gsm, internet en auto worden betaald door de vennootschap. Ze krijgt ook €150 kosten eigen aan de werkgever (KEW), €200 huur en maaltijdcheques. Haar sociale bijdragen worden privé betaald.
Het resultaat? Zo’n €3.587 netto op haar rekening.
De sociale bijdragen? (3.300 + VAA) - betaalde sociale bijdragen - forfaitaire beroepskost (3%) x 20,5% = €707,09
Ze houdt dus zo’n €2.880 over voor haar persoonlijke uitgaven.
Wat als je jezelf géén loon uitkeert?
Geen loon is ook geen sociale bijdragen? Mooi geprobeerd, maar helaas. Als zelfstandige in hoofdberoep (zonder extra job) betaal je sowieso een minimumbijdrage. Voor 2025 is dat op een fictief jaarinkomen van €17.008,88. In ’t kort: of je nu iets uitkeert of niet, sociale bijdragen betaal je toch. Lap, daar gaat die redenering.
Maar da’s niet het enige. Zonder loon:
❌ laat je je belastingvrije som liggen (en da’s minstens €10.910)
❌ verlies je allerlei fiscale aftrekken en voordelen (denk: kinderopvang, pensioensparen, …)
❌ bouw je amper pensioen op (en leven van de liefde is niet genoeg om je rekeningen te betalen)
❌ ben je niet beschermd als je ziek valt of even niet kan werken
Moraal van ’t verhaal? Geen loon is geen goed plan. Zelfs een klein loon opent al deuren naar bescherming, fiscale voordelen en rust in je hoofd. En da’s ook al veel waard.
Wie betaalt de sociale bijdragen: jij of je vennootschap?
Tot voor kort zeiden we: laat je vennootschap je sociale bijdragen betalen. Dat levert je een voordeel van alle aard (VAA) op, je loon hoeft niet omhoog én de kost voor je vennootschap blijft exact dezelfde. Handig én overzichtelijk. Want het geld dat op je privérekening komt, is gewoon van jou – zonder dat je nog iets opzij moet zetten (woohoo, tijd voor een vreugdedansje).
Liever een voorbeeld? We maakten opnieuw een tof Excelleke (al zeggen we het zelf) waarin je dat in detail kan bekijken. Have fun!
Maar, hier komt de plottwist. Volgens het regeerakkoord zou je bezoldiging in de toekomst voor maximaal 20% uit voordelen van alle aard (VAA) mogen bestaan. En ja, sociale bijdragen vallen daar ook onder. Met andere woorden, minder ruimte voor andere VAA’s zoals aandelenopties, extra verzekeringen of mobiliteitsbudget. Zonde, toch?
Ons advies vandaag? Betaal je sociale bijdragen voorlopig privé. Net zo voordelig, maar strategisch slimmer. Zodra er duidelijkheid is over het regeerakkoord, bekijken we het opnieuw. Maar tot dan: better safe than sorry.
Conclusie
Sociale bijdragen moet je sowieso betalen, of je dat nu wil of niet. En da’s op zich goed nieuws. Want ze geven je bescherming, pensioen én fiscale voordelen. Ben je zelfstandige mét een vennootschap? Betaal je sociale bijdragen dan voorlopig privé. Dat geeft je meer strategische ruimte, mocht de 20%-regel realiteit worden.
Wil je mee zijn met al dat sociaal gedoe? Slim plan! Want de regels veranderen soms sneller dan jij VAA kan zeggen. Zorg dus dat je ons volgt, dan hoor je ’t meteen uit goeie bron (en niet van een of andere politieker die elke twee weken van gedacht verandert – oeps).
Woordenschatlijst voor niet-boekhouders
Als ze bij die van de boekhouding enthousiast beginnen over netto-belastbaar inkomen en patronale lasten terwijl jij eigenlijk gewoon wil weten waarom je sociale bijdragen betaalt, dan is deze woordenlijst voor jou. 😉
-
Extra kosten die je sociaal verzekeringsfonds aanrekent voor het administratief verwerken en doorstorten van je bijdragen.
-
Een deel van je inkomen waar je géén belasting op betaalt. Iedereen heeft recht op een basisbedrag, eventueel verhoogd met personen ten laste.
-
Het loon vóór er sociale bijdragen en belastingen van afgehouden worden.
-
Een onkostenvergoeding die je vennootschap belastingvrij mag toekennen voor kosten die je privé maakt in functie van je werk. Denk aan internet, telefoon, werkruimte thuis…
-
Je omzet min je beroepskosten. Hierop worden je sociale bijdragen berekend als zelfstandige. Let op: je roerend inkomen waaronder dividenden vallen hier niet onder.
-
Het loon dat je effectief op je rekening krijgt, na aftrek van sociale bijdragen en belastingen
-
Boekhoudtaal voor "loon". Dit is de kost die je vennootschap maakt om jou als bedrijfsleider een netto-loon uit te betalen. Je vennootschap boekt het bruto-loon als kost. Daarna wordt de bedrijfsvoorheffing ingehouden en doorgestort naar vadertje staat. Wat overblijft? Het netto-loon, dat netjes op je privérekening belandt. (Bruto – bedrijfsvoorheffing = wat jij krijgt 😉).
-
De sociale bijdragen die de werkgever boven op je brutoloon betaalt aan de RSZ.
-
Sociale bijdragen die door werkgevers en werknemers worden betaald. RSZ staat voor Rijksdienst voor Sociale Zekerheid.
-
Bedragen die zelfstandigen en werknemers betalen om sociale rechten op te bouwen (zoals pensioen, ziekte-uitkering, ouderschapsverlof…).
-
Een voordeel dat je krijgt van je werkgever of vennootschap (zoals een bedrijfswagen, gsm-abonnement of het betalen van je sociale bijdragen), waar je privé belastingen op betaalt, omdat er privégebruik is.
-
Dat is een stuk van je loon dat je nooit op jouw rekening zal zien verschijnen, omdat het al meteen naar de fiscus gaat. Denk aan het als een soort voorschot op je belastingen. Dan moet je later (hopelijk) wat minder bijbetalen.
-
Elke zelfstandige moet aangesloten zijn bij zo’n fonds. Zij regelen jouw sociale bijdragen, en zorgen ervoor dat jij rechten opbouwt: pensioen, kinderbijslag, ziekte-uitkering...
-
Klinkt abstract, maar het gaat gewoon over jouw vangnet als zelfstandige. Denk aan uitkeringen als je ziek bent, pensioen later, of een babypauze. Betaal je netjes je sociale bijdragen? Dan zit je goed.
-
Voluit: Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Klinkt als iets dat je op pensioenleeftijd pas boeit, maar het is nu al interessant. Want: je spaart slim voor later én krijgt er vandaag een mooie belastingvermindering voor. Win-win.
-
Individuele Pensioentoezegging. De vennootschap betaalt jouw pensioenpotje en mag dat als kost inbrengen. Jij blij later, vennootschap blij nu.
-
Een standaard bedrag dat de fiscus aftrekt van je inkomen.
